Van 9 september tot en met 4 november 2018 exposeerde ik met 11 werken op de eerste etage in de synagoge van Groningen.
Het thema 'Alef Bet' maakt duidelijk dat het om de letters van Hebreeuwse alfabet gaat. De deelnemende kunstenaars verwerkten de letters in uiteenlopende kunstwerken. Mijn uitdaging lag in de letter 'lamed'. De maanden voorafgaand aan de expositie waren een avontuurlijke tijd. Ik ging me verdiepen in de vorm en de betekenis van deze letter. De basis voor dit werkstuk is de gekrulde hals van een oude mandoline. Daarboven twee gebogen vormen van gekleurd glas en aan de onderkant twee gedraaide stokken met aan elk een groene kraal. Voor de bewerking van het glas in de hals ben ik naar Denemarken geweest, in het glasatelier van Helle Vyftrup.
De betekenis van de letter lamed. In tegenstelling tot ‘onze’ Latijnse letters die zijn geschreven op een lijn, hangen de Hebreeuwse letters onder een lijn. Onze letters zijn aardse letters; ze staan stevig op de grond en zijn er om aardse zaken te beschrijven. De letters van de Bijbel zijn hemelse letters; ze hangen aan een denkbeeldige lijn en beschrijven geestelijke zaken. Een van die Hebreeuwse letters stijgt uit boven die lijn; de primus inter pares, de eerste onder gelijken, deze prikt er doorheen en maakt a.h.w. een verbinding met de hemel. Het is de letter lamed. Lamed heeft te maken met leren en onderwijzen. Het Bijbelse leren is erop gericht God te leren kennen, om een hemels inzicht te krijgen. Leren is het zoeken naar Gods aanwijzing. En Hij laat zich zien door te spreken; de schepping begint met het spreken van God: God sprak: 'laat er licht zijn'. Door zijn vorm symboliseert de lamed die openbaring uit de hemel. De lamed is de middelste letter van het alfabet; hij staat centraal tussen de andere letters. De andere letters staan als het ware ten dienste van het leren, van de openbaring van God. Samen met de lamed hebben alle letters van het alfabet die bedoeling: het bekend maken van God. Zoals de lamed een centrale plek heeft in het alfabet moet het leren ook in ons leven centraal staan.
De letter lamed is ook een prikstok om ossen te drijven. Hij spoort aan om het juiste spoor te volgen, de goede weg te gaan. Dat is de functie van een leraar en van de openbaring van God.
